20-09-2017
Mayıs 2009'da AB Komisyonu, işlemci üreticisi Intel'in bazı bilgisayar üreticilerine ve bilgisayar satışı yapan bir şirkete yönelik olarak, bilgisayarlarda Intel işlemcileri kullanmaları veya son kullanıcıya sadece Intel işlemcisi içeren bilgisayarlar sunmaları için oluşturduğu promosyon sistemlerini rekabet mevzuatına aykırı bulmuştu. Komisyon, Intel'in işlemci piyasasındaki hakim durumunu kötüye kullandığını belirterek, 1Milyar Euro'yu aşan bir ceza vermişti. AB Komisyonu, Intel'in işlemci piyasasındaki payının yüzde 70i aştığının görüldüğüne, bu nedenle hakim durumda olduğuna ve tek tedarikçi olma amacı güden promosyonların, girilmesi çok güç olan piyasaya girmeye çalışan Advanced Micro Devices adlı işlemci üreticisinin girişini engellemeye yönelik olduğuna karar vermişti. Intel, dört bilgisayar üreticisine (DELL, Lenovo, HP, NEC), tamamen ya da neredeyse tamamen Intel işlemcileri kullanmaları karşılığı bazı avantajlar vaadetmiş, bilgisayar satışı yapan Media-Saturn'e ise yalnızca Intel işlemci içeren bilgisayarlar satması karşılığı ödemeler yapmıştı.
Intel kararı mahkemeye taşımış, ancak AB Genel Mahkemesi Intel'i haksız bulmuş, Intel'in uygulamasının doğası gereği hakim durumun kötüye kullanılması niteliği taşıdığını vurgulayarak, Intel'in uygulamasının rekabeti kısıtlayıcı olmadığına dair itirazlarını değerlendirmemişti.
Intel'in bu karara karşı AB Adalet Divanı'nda yaptığı temyiz başvurusu kısmen başarılı oldu. Adalet Divanı, Intel'in uygulamasının rekabeti kısıtlayıcı olmadığına dair savunmasının Komisyonca da değerlendirildiğini, bu bağlamda Komisyon'un "aynı derecede etkin bir rakip" ("as efficient competitor test") testini uyguladığını hatırlattı. Komisyon, "aynı derecede etkin bir rakibin," Intel'in promosyon sistemi karşısında mecbur bırakılacağı satış fiyatlarının bu rakibin hayatta kalmasını engelleyici nitelikte olacağı, ve bu nedenle de uygulamanın rekabeti kısıtlayıcı nitelikte olduğu sonucuna varmıştı. Adalet Divanı, tek tedarikçi olmak ve rakip üreticileri engellemek amacı taşıyan promosyon sistemi doğası gereği hakim durumun kötüye kullanılması olsa bile, Intel'in uygulamanın rekabeti kısıtlayıcı olmadığına dair itirazının ve kısıtlayıcı olduğunu göstermek için Komisyon'da kullanılan testin doğru uygulanmadığına dair savunmasının değerlendirilmek zorunda olduğunu belirtti. AB Adalet Divanı, Genel Mahkeme'nin kararını bu yönden bozdu.
The Financial Times, kararı bir emsal olarak değerlendirerek, Google gibi kurumların benzer açık davalarında da bu emsalin önemli olacağını, karara göre promosyon sistemleri yapısal olarak hukuka aykırı olsa da, suçlanan şirketlerin uygulamanın rekabeti kısıtlayıcı olmadığını iddia etmeleri halinde, yetkililerin bunu değerlendirmek zorunda olduğu yorumunda bulundu.
KAYNAK: https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2017-09/cp170090en.pdf; "Intel wins review of EU's Euro 1Bn antitrust fine" (FT.com, https://www.ft.com/content/f460ef98-930f-11e7-bdfa-eda243196c2c)
