DANIŞTAY KARARI, 10. Daire 2000/2114 E., 2002/3458 K., 01.10.2002 T.

 İçtihat Metni İstemin Özeti : ... Kaymakamlığınca İşmerkezinde bulunan işyerine kahvehane ruhsatı verilmesine ilişkin 30.4.1999 tarih, 1999/65, K:84 sayılı işlem ile bu işlemin dayanağı olan ve 13.1.1999 tarih ve 23582 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Resmi ve Özel Öğretim Kurumlarının Hapishane, İçkili Yer ve Umuma Açık Yerlere Olan Uzaklıklarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik"in yasaya aykırı düzenleme yapıldığı ve işlem tesis edildiği öne sürülerek iptali istenilmektedir. Savunmaların Özeti : 1. Davalı İçişleri Bakanlığı, Yasa'ya uygun olarak düzenlenen Yönetmelikte ve tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığını belirterek davanın reddi gerektiğini savunmuştur. 2. Davalı ... Kaymakamlığı, Yasa'ya uygun olarak düzenlenen yönetmeliğe dayanılarak ruhsat verilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığını belirterek davanın reddi gerektiğini savunmuştur. D.Tetkik Hakimi : Hüseyin Özgün Düşüncesi : Kazanılmış haktan sözedilebilmesi için, hakkın yeni düzenlemeden önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerektiğinden ve içkili yer ruhsatları da işyeri ve işletici hakkında yapılan soruşturma ve inceleme sonucu işyeri ve kişi için verildiğinden, işyerinin işletmesinin devredilmesi halinde yeni işletmecinin eski düzenlemeye göre kazanılmış hakkı bulunduğundan sözetmeye olanak bulunmamaktadır. Buna göre, yasanın amacına aykırı olarak eski düzenlemede öngörülen olanağın, yeni düzenlemeden sonra hakkında işlem tesis edilenlere de uygulanmasını öngören dava konusu yönetmelik hükmünde ve dayalı ruhsat verme işleminde hukuka uyarlık bulunmadığından, iptalleri gerektiği düşünülmüştür. Danıştay Savcısı : Zümrüt Öden Düşüncesi : Dava, 13.1.1999 günlü 23582 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, "Resmi Veya Özel Öğretim Kurumlarının Hapishane, İçkili Yer ve Umuma Açık Yerlere Olan Uzaklıklarının Belirlenmesine Dair" Yönetmeliğin 9. maddesinin (b) bendi ile bu bent uyarınca ... Kahvehanesi adı altında verilen ruhsatın iptali istemiyle açılmıştır. 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunun 61. maddesi ile 625. sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunun 9. maddesinde, hapishane, meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler ile açık alkollü içki satılan yerlerin okul, ilk ve orta öğretim öğrencilerinin devam ettiği kurs, dershane ve özel öğretim kurumlarından en az 100 metre uzaklıkta bulunması gerektiğine ilişkin kurallar, 15.1.1998 günlü 4322 sayılı Kanunla değiştirilerek, bu uzaklık 200 metreye çıkarılmış ve 200 metrenin ölçülmesi ve müktesep haklarla ilgili esasların İçişleri, Milli Eğitim, Sağlık ve Turizm Bakanlıklarının müştereken hazırlayacakları bir yönetmelikle belirleneceği kuralı getirilmiştir. Bu kurallar uyarınca çıkarılan dava konusu Yönetmeliğin/'Kazanılmış Haklar"başlıklı 8. maddesinde, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunmak üzere ruhsat verilen, umuma açık yerler ile içkili yerlerin ve öğretim kurumlarının kazanılmış haklarının saklı olduğu belirtilmiş, iptali istenilen ve "Kazanılmış Haklarının Sona Ermesi" başlıklı 9. maddesinin (b) fıkrasında da, "işyerini bir defaya mahsus olmak üzere bir başkasına satması veya benzeri el değiştirmesi halinde, bu işyerini alan kişi veya kuruluşun işletme hakları korunur" kuralına yer verilmiştir. Bilindiği gibi, kamu hukukunda kazanılmış hak, bir hak sağlamaya elverişli düzenleyici kuralların bireylere uygulanması ile onlar için doğan öznel hakkın korunması anlamında kabul edilmektedir. Başka bir deyişle, bir hakkın yeni düzenlemeden önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması durumunda kişilerin kazanılmış hakları bulunmaktadır. Bu bağlamda, kahvehane gibi umuma açık yerlerin, ilk ve orta öğretim öğrencilerinin devam ettiği, kurs, dershane ve özel öğretim kurumlarından 100 metre uzaklıkta olması gerektiğine ilişkin kuralı değiştirerek bu uzaklığı 200 metreye çıkaran 4322 sayılı Yasa ile, değişiklikten önceki kurallar uyarınca bu tür yerleri işletmeyi hak kazanarak ruhsat alanların haklarının korunması amaçlanmaktadır. Dolayısıyla,4322 sayılı Yasa uyarınca kazanılmış haklar konusunda Yönetmeliğin 8. maddesinde yapılan düzenlemeden başka, 9. maddesiyle ayrıksı olarak düzenlenen ve iş yerinin el değiştirmesi durumunda iş yerini alan kişiye de kazanılmış hak tanıyan, Yasanın amaç ve kapsamını aşan dava konusu kural ile bu kurala dayanılarak ... Kahvehanesi adı altında verilen ruhsat hukuka uygun bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmeliğin 9. maddesinin (b) bendi ile bu hükme dayanılarak verilen kahvehane ruhsatının iptali gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince, duruşma için önceden belirlenen ve taraflara bildirilen 1.10.2002 tarihinde, davacı vekili Av. ...'ın davalı İçişleri Bakanlığı'nı temsilen hukuk müşaviri ... geldikleri, davalı ... Kaymakamlığını temsilen gelen olmadığı, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülerek açık duruşmaya başlandı. Gelen taraflara usulüne uygun olarak söz verilip dinlendikten, Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan ve taraflara son kez söz verildikten sonra duruşmaya son verilerek, dava dosyası incelenip, gereği düşünüldü; 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunun 9. maddesi ile 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 61. maddesine göre; hapishane, meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler ile açık alkollü içki satılan yerlerin okul, ilk ve orta öğretim öğrencilerinin devam ettiği kurs, dershane ve özel öğretim kurumlarından en az 100 metre uzaklıkta bulunması zorunlu iken, anılan yasalarda 254 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 4322 sayılı Yasa ile yapılan değişikliklerle, söz konusu mesafe 200 metreye çıkarılmış ve 200 metrenin ölçülmesi ve müktesep haklarla ilgili esasların İçişleri, Milli Eğitim, Sağlık ve Turizm Bakanlığının müştereken hazırlayacakları bir yönetmelik ile belirleneceği kurala bağlanmıştır. Anılan yasal düzenlemelere dayanılarak çıkarılan ve 13.1.1999 günlü, 23582 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Resmi ve Özel Öğretim Kurumlarının Hapishane İçkili Yerler ve Umuma Açık Yerlere Olan Uzaklıklarının Belirlenmesine Dair Yönetmeliğin 8. maddesinde, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunmak üzere ruhsat verilen, Yönetmeliğin 2. maddesinde belirtilen umuma açık yerler ile içkili yerlerin ve öğretim kurumlarının kazanılmış hakları saklı tutulmuş, dava konusu 9/b maddesinde ise, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ruhsat verilen umuma açık yerler ile içkili yerlere ait ruhsat sahiplerinin, işyerini bir defaya mahsus olmak üzere bir başkasına satması veya benzeri el değiştirmesi halinde, bu işyerini alan kişi veya kuruluşun da işletme haklarının korunacağı yolunda düzenleme getirilmiştir. Davacı, dershane açma izni isteğinin, dershane binasının 80 metre yakınında kahvehane bulunduğu öne sürülerek reddi üzerine, kahvehanenin 1992 yılında alınan ruhsatla ... Pastacılık ve Unlu Mamulleri Üretim Pazarlama ve Ticaret Limited Şirketi tarafından işletilmekte iken işletme hakkının devri üzerine devir alan ... adına 30.4.1999 tarihinde yeni ruhsat düzenlendiğini ve bu şahıs tarafından işletilmeye başlatıldığını, bunun yasada öngörülen çocukların korunması amacına aykırı olduğunu öne sürerek, Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra tesis edilen ruhsat verme işleminin ve Yönetmeliğin 9/b maddesinin iptalini istemiştir. Dosyanın incelenmesinden daha önceki düzenlemelere dayanılarak yakınındaki okula 175 metre uzaklıkta bulunduğu saptanan işyeri için ... Pastacılık ve Unlu Mamulleri Üretim Pazarlama ve Ticaret Limited Şirketi adına 1991 yılında ruhsat düzenlendiği, yasal düzenleme ile daha önce en az 100 metre olması öngörülen uzaklığın en az 200 metre olarak değiştirilmesinden sonra Yönetmeliğin dava konusu hükmüne dayanılarak işletme hakkını devir alan kişi adına da ruhsat düzenlendiği anlaşılmaktadır. Uyuşmazlığın çözümü için umuma mahsus yerlerin açılması için verilecek izinlerin hukuki niteliği ile kazanılmış hak kavramının incelenmesi zorunlu bulunmaktadır. 2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu'na dayanılarak çıkarılan Polis Vazife ve Selahiyet Tüzüğünün 8. maddesinde, otel, gazino, kahve, içki yerleri, bar, tiyatro, sinema, hamam ve plaj gibi umuma mahsus istirahat ve eğlence yerlerinin açılmasının, önce polisin tahkiki üzerine o yerin en büyük mülki amirinin vereceği izne bağlı olduğu, bu gibi yerleri açacak olanların yazılı başvuruları üzerine gerek zabıtaca, gerek belediye tarafından mahallinde yapılması mümkün olan tahkikatın birlikte yapılacağı, zabıtaca inzibat bakımından sakınca bulunmaması halinde Belediye Kanunu gereğince yapılması gereken işlemler tamamlandıktan sonra en büyük mülkiye memurundan izin alınarak belediyece ruhsat resminin alınması ile ruhsata bağlanacağı; 1580 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesinin 3. bendinde de, umumun yiyip içmesine, yatıp kalkmasına, taranıp temizlenmesine, eğlenmesine mahsus lokanta, birahane, gazino, kahvehane, meyhane, han, otel, hamam, sinema, tiyatro, bar, dansing ve emsali yerlerin ve bu mahallerde satılan ve kullanılan şeylerin temizliğine, sıhhiliğine ve sağlamlığına dikkat etmek ve kanun ve talimatname gereğince bu gibi yerlerin işletilmeleri için gece ve gündüz açık kalmalarına ve inzibati sebeplere göre zabıtaca verilecek ruhsat üzerine sınıflarına ve tarifelerine göre bunlar için ruhsatname vermek ve acık, kapalı bulunacağı saatleri mahalli en büyük mülkiye amirinin de muvafakati alındıktan sonra belirlemek, ücret tarifelerini düzenlemek ve bu gibi yerlerde işi çeviren ve çalışanların ehliyet ve sıhhatlerinin uygun olup olmamasına göre işletmelerine izin vermek veya men etmenin belediyelerin görevleri arasında olduğu kurala bağlanmıştır. Yukarıda anılan mevzuatın incelenmesinden, kahvehane ruhsatı verilirken, kahvehaneyi işletecek olan kişi ve kahvehane olarak işletilecek olan yer bakımından genel kolluk görevlileri ve belediye tarafından inceleme yapıldığı, kahvehane olarak kullanılmasında genel sağlık ve güvenlik açısından sakınca bulunmayan yerlerin işletilmesine izin verildiği, başka bir ifadeyle, iznin belli bir .kişi ve belli bir yer için verildiği anlaşılmaktadır. Kazanılmış hak kavramına gelince; kazanılmış hak, bir hak sağlamaya elverişli nesnel kuralların bireylere uygulanması ile onlar için doğan öznel hakkın korunması anlamında kabul edilebileceğinden, kazanılmış bir haktan sözedilebilmesi için bu hakkın yeni düzenlemeden önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekmektedir. Bu duruma göre, bir ruhsat sahibi kişinin işletmesini başka bir kişiye devretmesi halinde ruhsatın hukuki geçerliliğini yitirdiğinin kabulü gerektiğinden ve işletmeyi devir alan kişi yönünden kazanılmış bir hak doğduğundan söz etmeye de olanak bulunmadığından, yasayı aşar nitelikte düzenlenen dava konusu Yönetmelik hükmünde ve buna dayalı ruhsat verme işleminde hukuka uyarlık görülmemektedir. Açıklanan nedenle, 13.1.1999 tarih ve 23582 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Resmi veya Özel Öğretim Kurumlarının Hapishane, İçkili Yer ve Umuma Açık Yerlere Olan Uzaklıklarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik"in 9/b maddesinin ve bu maddeye dayanılarak tesis edilen kahvehane ruhsatı verilmesine ilişkin 30.4.1999 tarih ve 1999/65, K-84 sayılı işlemin iptaline, 1.10.2002 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.